Content style guide neden herkese lazım?
Web sitesi, mobil uygulama, SMS, chatbot, voicebot, akıllı cihaz… kısaca yazı/sözle etkileşime girilen her alanı için content style guide artık bir lüks değil, ihtiyaç. Bugüne kadar pek ve hatta hiç duymadığınız content style guide da nereden çıktı diyorsanız, sizi yazının ayrıntılarına alalım. Ama önce…
Content style guide nedir?
Türkçesiyle içerik rehberi olan content style guide, arayüz yazımı sırasında uyulacak kuralların ve izlenecek yöntemlerin yer aldığı bir kaynaktır. Yazım kurallarından, müşteriye nasıl hitap edilmesi gerektiğine kadar biçimsel ve stratejik birçok kararı içerir. Tek bir arayüz özelinde (Örn: Chatbot) hazırlanabileceği gibi bir markanın tüm dijital varlıklarını da kapsayabilir. Rehber maddeleri çoğunlukla kuralın adı, tanımı ve uygulama örneğinden oluşur.
Nereden çıktı bu content style guide?
Aslında bir yerden çıkmadı, eskiden beri vardı. Dünden bugüne değişen tek şey yazının öneminin artması oldu. Öncelikle yazının başrol oynadığı alanların sayısı arttı. Sonrasında da güzel tasarıma sahip arayüzlere yakışacak metinlere ihtiyaç duyuldu. Fakat daha da önemlisi dijital dünya herkese hitap etmeye başladı. Edirne’den Kars’a; üniversite öğrencisinden memur emeklisine; hedef kitle bir anlamda “herkes” oldu. Markalar için bu harika gelişmeler beraberinde şu soruyu getirdi: “Farklı mecralarda, farklı tip müşterilere tutarlı bir yazılı iletişim nasıl mümkün olabilir?” Sorunun birden fazla cevabı olsa da content style guide içlerinde muhtemelen en doğru ve uygulanabilir olanıdır. Bunun elbette birkaç nedeni var.
Tek seferde tüm metinsel sorunları çözmek
Butonlarda tüm harfleri büyük yazmalı mıyız? Başlıkların sonunda noktalama işareti kullanmalı mıyız? “Tamam” mı demeliyiz yoksa “Evet” mi?
Birkaç sayfadan oluşan web sitesi için bile cevap verilmesi gereken çok fazla soru var. Şimdi bu soruların farklı hizmet ve arayüzlere uyarlandığını hayal edin…
Her satırda “nasıl yapalım” dememek için her soruyu bir kez sorup bir kez cevaplamak çok daha ekonomik olacaktır: Butonlar büyük harfle yazılır, başlık sonunda noktalama işareti konmaz ve tamam denir.
Content style guide alınan tüm bu kararların saklandığı bir kaynaktır. Kuralın ne olduğu ve nasıl uygulanacağı öneri ve örneklerle verilir. Böylece yeni bir sayfa eklendiğinde ya da bir şeyleri değiştirmek istenildiğinde sorunun cevabı hazır olacaktır.
Yazar değişikliğinden etkilenmemek
Bir web sitesi düşünün. Tüm metinlerini tek kişi yazmış olsun. Baştan aşağı her satır tek bir kalemden çıksın. Sonra bu yetenekli ve emektar yazar arkadaş işi yeni birine bırakmış olsun. Sonra o da bir başkası, başkası da bir diğerine… Her yeni yazar kendi üslubuyla metinleri değiştirir ve bir süre sonra birden fazla yazarı olan bir kitap ortaya çıkar.
Yukarıdaki hikâyenin yaşanmamasının tek yolu her yazarın aynı şekilde yazmasını sağlamaktır. Content style guide da temelde budur. İçerdiği kural ve tanımlarla yorum farkını ortadan kaldırır. Devamlılığı sağlar ve metinsel bütünlüğün bozulmasını engeller.
Tutarlılığın sağlanması
“Kullanıcıya aynı şeyi aynı şekilde anlatma” olarak özetleyeceğimiz tutarlılık metnin anlaşılır olmasının temel şartlarından biri. Marka imajının, dilinin ve deneyiminin uçtan uca sunulması içinse vazgeçilmez bir gereklilik. Aynı zamanda arayüz metinlerinde en sık karşılaştığımız problem.
Sorunun temel nedeni her arayüzün ve ürünün farklı sorumlusu olması. A sitesini yapanla B uygulamasını geliştirenin birbirinden haberdar olmadığı bir dünyada tutarlı bir dil yakalamak bir hayal.
Content style guide’ın belki de en çok faydalı olduğu taraf; tutarlılığın sağlanması için bir “check list” görevi görmesidir. Alakasız birimler, farklı arayüzler için metin kaleme alırken content style guide kurallarına uyarak dil tutarlılığını yakalayabilirler.
Uzun tartışmaların önlenmesi
“Ya bu metin bence olmamış” yorumu haklı olabileceği gibi mücadele edilmesi zordur. Neye ve kime göre haklı sorunları bir yana, çözüm bulma çalışmaları uzun ve kanlı geçer. İhtiyaç duyulansa kimsenin itiraz edemeyeceği ortak bir karardır.
Content style guide hazırlık sürecinin önemli bir kısmını araştırma oluşturur. Metnin nasıl olması gerektiği ile ilgili hem bilimsel hem de kurumsal cevaplar aranır. Sonucunda ise (olabildiğince) nesnel kurallar ortaya çıkar.
Kurum dilinin oluşturulması
Hemen her kurumun bir dili vardır ama çoğunlukla belirsizdir. Hazırlanan “nasıl konuşmalıyız” çalışmaları ortaya genel dilsel bir strateji koymanın ötesine geçmez. Dahası bu kurallar yoruma açıktır; her yazar farklı biçimde kuralları ele alabilir.
Content style guide kurum dilini yorumlanmayacak biçimde kurallara döker. Dil stratejinin nasıl uygulanacağını detaylıca tarif eder. Bağlam gibi değişken durumlar için önlemler alır. Kısaca kurum dilinin nasıl işleyeceğini en ufak detayına kadar anlatır.
